سلام پرتوکار

شاید شما هم مثل من اسم سی تی اسکن رو شنیدین و دوست دارین بدونید چیه و چه فرقی با ام آر آی داره ، شاید کنجکاوید که بدونید فرق رادیولوژیست و رادیوگرافر چیه؟ اگه حوصله دارید مطلب زیر رو بخونید اگرم حوصله دارین اما وقت ندارین حتما ذخیره کنید و سر فرصت بخونید ! امیدوارم مثل من از خوندنش لذت ببرید معلومه دیگه !چرا تعجب میکنی !هیچ ماست بندی نمیگه ماست من ترشه ! نیست خودم ترجمش کردم بخاطر همینم کلی تعریفش رو میکنم

سی تی اسکن چیست ؟ CAT اسکن چیست ؟

CT scan  مخففComputed Tomography scan.  به معنی اسکن توموگرافی رایانه ای است. همچنین به نام CAT (Computer Axial Tomography) scan. (توموگرافی محوری رایانه ای) شناخته شده است . این روش تصویربرداری پزشکی  درخدمت توموگرافی می باشد. توموگرافی فرآیند تولید تصویر دو بعدی از قطعه ای از یک شیء سه بعدی 3 (tomogram) می باشد. دستگاه پزشکی (CTG scan;) یک اسکنر بزرگ است که با پرتو ایکس کار می کند . همچنین   به نام ای ام آی اسکن شناخته شده است، چرا که توسط شرکت ای ام آی توسعه داده شده است.  سی تی اسکن روش بدون درد ی است.
سی تی اسکنر پردازش هندسی دیجیتال برای تولید تصویری 3 بعدی از داخل یک شی است. تصویر  3بعدی  از تعداد بسیاری از تصاویر2 بعدی ساخته شده است . تصاویر اشعه ایکس از  چرخش اطراف محور مرکزی  یک قطعه گرفته  می شود به عبارت دیگر ، اشعه ایکس از زوایای مختلفی از قطعه مورد نظر تصویر برداری میکندو این تصاویر دو بعدی سپس با هم ادغام شده یک تصویر 3بعدی ایجاد می کند. tomos کلمه یونانی به معنای  "بریدن" ، و graphein کلمه ای یونانی به معنی "نوشتن" است بنابراین توموگرافی یعنی برش نگاری.

چگونه یک سی تی اسکن کار می کند؟

سی تی اسکنر مجموعه ای از پرتوهای باریک ساطع می کند که از  بدن انسان  به صورت دورانی عبور میکند ، بر خلاف دستگاه اشعه ایکس که فقط یک تابش پرتو می فرستد. جزییات تصویر نهایی به مراتب بیشتر از یک تصویر معمولی اشعه ایکس است.

در داخل سی تی اسکنر آشکارسازهای اشعه ایکسی وجود دارد  که می توانند صدها  سطح مختلف از دانسیته را قابل دیدن نماید. آشکارسازها می توانند بافتهای درون ارگانهای جامد را قابل رویت نمایند. این اطلاعات به یک کامپیوتر منتقل می شود ، که یک تصویر 3 بعدی مقطعی از بخشی از بدن می سازد و آن را بر روی صفحه نمایشگر به نمایش در می آورد.

گاهی اوقات کنتراست رنگی برای آنکه  تصویر  با وضوح بیشتری بر روی صفحه نمایش نشان داده استفاده می شود. اگریک  تصویر  3بعدی از شکم بخواهیم ممکن است لازم باشد که بیمار باریم بنوشد. باریم با رنگ سفیدی با عبور از دستگاه گوارش ظاهر می شود. اگر تصویر قسمتهای پایینی بدن مانند راست روده لازم باشد بیمار را با باریم تنقیه میکنند. اگر هدف رگ های خونی باشد باریم را تزریق خواهند نمود.

دقت و سرعت سی تی اسکن ممکن است با استفاده از سی تی اسپیرال بهبود یابد .دسته پرتو ایکس در یک مسیر مارپیچی   تصویر می گیرد- داده ها را به طور مداوم و بدون شکاف میان تصاویر گرد آوری می کند. برای اسکن اسپیرال از قفسه سینه ، برای مثال ،  از بیمار خواسته خواهد شد که برای چند ثانیه نفسش را نگه دارد.

بیشتر اماکن برای بیمار گان یا همان روپوش فراهم میکنند. بیمار باید لباسهای زیر خود را درآورد و گان بپوشد. اگر محلی برای پوشیدن گان فراهم نیست بیمار باید  خود از قبل لباس های گشاد  و مناسب پوشیده باشد.
هر زنی که به گمان خود ممکن است حامله باشد باید از قبل به دکتر خود بگوید.
پزشکان ممکن است از  بیمار بخواهند قبل از اسکن ناشتا باشند(چیزی نخورند) و حتی دستور به خودداری از  مصرف مایعات برای دوره ی زمانی مشخصی بدهند.
از بیمار خواسته خواهد شد که روی  میز متحرک آزمون  درازبکشد سپس به داخل دستگاه بزرگ حلقه مانندی وارد می شود.
به برخی از بیماران ممکن است ماده کنتراست رنگی داده  شود یا  از طریق بلعیدن ، یا به صورت تنقیه یا تزریق کردن. این مواد رنگی تصویر برخی از رگهای خونی  یا بافت ها را بهبود می بخشد . اگر بیمار به مواد کنتراست حساسیت دارد باید از قبل به دکتر خود بگوید. داروهایی برای کاهش واکنش های آلرژیک به مواد کنتراست وجود دارد.

فلز با فعالیت های سی تی اسکنر تداخل پیدا میکند بیمار باید تمام طلا و جواهر و فلزات همراهش را حذف کند. در اکثر موارد ، بیمار به پشت دراز میکشد. گاهی اوقات  دربرخی موارد ممکن است لازم باشد به شکم یا به پهلو دراز بکشد .

بعد از اینکه دستگاه یک عکس اشعه ایکس می گیرد ، تخت کمی حرکت خواهد کرد ، و سپس تصویر دیگری  گرفته می شود و  به همین ترتیب تصاویر بعدی گرفته می شود  ،برای به دست آوردن بهترین نتیجه بیمار باید  در همان وضعیت تا انتهای آزمون  ثابت بماند.

در طی اسکن هر کس به جز بیمار اتاق را ترک خواهد کرد. پرتونگار در خارج از اتاق قادر خواهد بود  با بیمار ارتباط برقرار کند  از طریق میکروفن و بلندگو در داخل اتاق. اگر بیمار خردسال است ، پدر ، مادر یا فرد بزرگسالی ممکن است برای ایستادن و یا نشستن در آن نزدیکی اجازه  داشته باشد- آن شخص باید  یک apron ( روپوش سربی) جهت جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تابش بپوشد.

با وجودی که  اسکن بدون درد است ، برخی از مردم  دچارتجربه  ناخوشایندی  می شوند هنوز به طور کامل معلوم نیست برای چه آنها این چنین می شوند ممکن است به علت مدت زمان طولانی اسکن باشد. اگر شما تجربه  استرس زایی در این مورد داشته باشید می توانید از دکتر خود بخواهید آرام بخش خفیفی به شما بدهد .

چه زمانی از سی تی اسکن استفاده می شود؟

سی تی اسکن برای بدست آوردن  تصویر 3بعدی بسیار دقیق از قطعات خاصی از بدن ، مانند بافت نرم ، لگن ، عروق خونی ، ریه ها ، مغز ، شکم ، و استخوان ها مفید می باشد.

سی تی اسکن روش ارجحی جهت  تشخیص  سرطانهای بسیاری ، از جمله کبد ، ریه ، و سرطان لوزالمعده است تصویربه دکتر اجازه می دهد تا حضور تومور را تایید کند. اندازه تومور را می توان اندازه گیری نمود، به علاوه مکان دقیق آن ، و همچنین تعیین نمود چه مقدار از بافت  نزدیک تومور تحت تاثیر قرار گرفته است.

اسکن سر می تواند برای پزشک اطلاعات مهمی راجع به مغز فراهم نماید --  پزشک  می خواهد بداند که آیا  خونریزی ، تورم شریان یا توموری وجود دارد یا نه .
سی تی اسکن به پزشک می گوید که آیا بیمار توموری در شکمش دارد یا نه، و اینکه آیا ارگان های داخلی در این منطقه متورم و ملتهب هستند یا نه. سی تی نشان خواهد داد  که آیا در طحال ، کلیه یا کبد پارگی وجود دارد یا نه.

یکی از موارد مفید استفاده از سی تی اسکن  اینست که می تواند نقشه موقعیت بافتهای غیر عادی را جهت رادیوتراپی و بیوپسی( نمونه برداری ) نشان دهد.

سی تی اسکن می تواند  اطلاعات ارزشمندی  درمورد شرایط عروق بیمار ارائه نماید. بسیاری از شرایط عروقی می تواند به سکته مغزی، نارسایی کلیه ، و حتی مرگ منجر شود . همچنین به پزشک  در  تشخیص بیماریهای استخوان ، تراکم استخوان  و وضعیت ستون فقرات بیمار کمک می کند.

سی تی اسکن می تواند داده های حیاتی در مورد صدمات  به دستان بیمار ، پاها و دیگر سازه های اسکلتی  آشکار نماید  حتی استخوان های کوچک همچنین بافت های اطرافشان می توانند به وضوح دیده شوند .

چه کسی تصا ویر را تجزیه و تحلیل می کند؟

رادیولوژیست کسی ست  که در امتحانات رادیولوژی کتبی و شفاهی شرکت کرده و آموزش دیده است. عکس ها و تجزیه و تحلیل خود را به دکتر بیمار گزارش می دهد. رادیولوژیست یک پزشک است.

تفاوت بین یک رادیولوژیست و  رادیوگرافر(یا تکنسین رادیولوژی) چیست؟

رادیولوژی شاخه ای از پزشکی است. رادیولوژیست یک دکتر کاملا واجد شرای دارای تخصص در رادیولوژی ،MRI ، سی تی اسکن ، ، اسکن پزشکی هسته ای ، مامو گرافی و سونوگرافی ست.

کارشناس رادیولوژی  یک تکنسین اشعه ایکس ( پرتوکار) است. کسی ست که تصویر اشعه  ایکس تهیه می کند.
رادیولوژیست یک دکتر است ؛  پرتوکار دکتر نیست.

 تفاوت MRI و سی تی اسکن چیست؟

•  درسی تی اسکن پرتوهای ایکس استفاده می شود. در   MRIاشعه ایکس استفاده نمی شود ؛ در آن اهنربا و امواج رادیویی استفاده می شود.
• سی تی اسکن تاندونها و لیگامانها را نشان نمی دهد ، MRI  نشان  می دهد.
• MRI برای بررسی ستون فقرات بهتر است. 
•   سی تی اسکن برای بررسی  سرطان ریه ، قفسه سینه غیرطبیعی ، خونریزی(بخصوص ناشی از جراحت) در مغز بهتر است .
• تومور مغز ، در MRI بهتر دیده می شود.
• سی تی اسکن پارگی و آسیب  اعضای بدن را به سرعت نشان می دهد -- پس بهترین انتخاب برای قربانیان حوادث است.
• شکستگی استخوان و مهره در سی تی اسکن بهتر دیده می شود.
• سی تی اسکن ریه ها و اندام های بین ششها  درحفره قفسه سینه را بهتر تصویر می کند.

                            نوشته شده توسط کریستین نوردکویس ترجمه سارا محمدی
                                             Medical News Today .com