کارکرداین روش چگونه است؟

 اشعه X شکلی از تابش شبیه نور یا امواج رادیویی است،که به سمت بدن می تابد و نواحی مختلف بدن به درجات متفاوت اشعه X راجذب می کنند.وتصویر روی فیلم فوتوگرافی یایک صفحه مخصوص ثبت می شود.

قسمت های مختلف بدن اشعه ایکس را به درجات متفاوت جذب می کنند؛ استخوان های متراکم بیشتر اشعه را جذب می کنند ، در حالی که بافت نرم مانند عضلات ،چربی وارگان ها بیشتر اشعه را از خود عبور می دهند در نتیجه استخوان ها سفید وبافت نرم به صورت سایه خاکستری و هوا سیاه دیده می شود.

در رادیوگرافی سینه؛ دنده ها ومهره ها بیشتر اشعه را جذب می کنند وبه صورت سفید ویا سایه خاکستری روشن دیده می شوند.بافت ریه مقدار کمی از اشعه را جذب کرده وبه صورت تصویر سیاه دیده می شوند.

تا به امروز تصاویر اشعه X روی صفحه سخت فیلم گرفته می شدند(شبیه فیلم فیلم فوتوگرافی منفی)،ولی امروزه بیشتر تصاویر به صورت فایل های دیجیتال وبه طور الکترونیکی ذخیره می شوند.

این تصاویر ذخیره شده به آسانی در دسترس بوده و برخی مواقع جهت مقایسه  با تصاویرفعلی(در جریان) برای تشخیص و مدیریت بیماری به کار می روند.

این آزمون چگونه انجام می شود؟

نوعاً یا به طور نمونه دو نما برای عکس سینه گرفته می شود یکی از نماها از پشت ودیگری از طرف جانبی(نیمرخ) که بیمار به حالت ایستاده و صفحه فیلم در طرف مقابل می باشد.

تکنولوژیست- فرد مخصوص تعلیم  دیده در امر انجام آزمون های رادیولوزی- بیمار را طوری پوزیشن می دهد که دست های بیمار بر روی پشت هیپ وسینه به طرف صفحه تصویر فشار داده می شود.برای انجام نمای دوم بیمار نیمرخ شده وفیلم در طرف مقابل آن ودست های بیمار در بالا قرار می گیرد. در صورتی که بیمار نتواند سرپا بیاستد،در حالت دراز کش بر روی تخت پوزیشن داده می شود.

هنوز شما باید ثابت باقی بمانید  وممکن است در همان زمان به مدت چند ثانیه نفس خود را نگه دارید تا تصاویر به دست آمده کمترین تار شدگی را داشته باشد.

در آن زمان تکنولوژیست جهت فعال کردن دستگاه به پشت دیوار ویا به اتاق کنترل می رود.

زمانی که آزمون تمام شد، از شما تقاضا می شود تا زمان تصمیم رادیولوژیست برای گرفتن تصاویر ضروری ، منتظر بمانید.

این آزمون معمولاً 15 دقیقه طول می کشد. نما های اضافی دیگرممکن است درظرف ساعت ها ،روزها یا ماههای بعد جهت ارزیابی تغییرات سینه نیاز باشد.

من درطول آزمون وبعد از آن چه چیزی را تجربه می کنم؟

رادیوگرافی سینه به خودی خود روشی بی درد است. گرچه ممکن است شما ناراحتی ناشی از دمای سرد بودن اتاق وسرد بودن صفحه فیلم باشد.افراد دارای آرتریت (التهاب مفصلی) یا آسیب های دیواره سینه،شانه وبازو ممکن است ناراحتی ناشی از ثابت ماندن در طول آزمون را تجربه کنند.

تکنولوژیست در جهت پوزیشن دهی راحت به شما کمک خواهد کرد تا تصویر باکیفیت با اطمینان حاصل شوند. تکنولوژیست در جهت پوزیشن دهی راحت به شما کمک خواهد کرد تا تصویر باکیفیت با اطمینان حاصل شوند.

چه کسی نتیجه راتفسیر می کند وچگونه می توانم به آنها دسترسی داشته باشم؟

رادیولوژیست –پزشک متخصص تعلیم دیده در امر نظارت وتفسیر آزمون های رادیولوژی- تصاویر را تجزیه وتحلیل کرده وگزارش امضا شده ای به پزشک معالج اولیه شما یا پزشک ارجاع دهنده می فرستد که پزشک شما نتایج آزمون رابا شما درمیان خواهد گذاشت.

منافع این آزمون دربرابر مضرات آن چیست؟

مزایا:  بعد از انجام آزمون هیچ گونه تابشی از اشعه X دربدن بیمار باقی نمی ماند.

  معمولاً اشعه X مورد استفاده در آزمون های تشخیصی هیچ عوارضی در بر ندارد.

تجهیزات رادیوگرافی نسبتاً ارزان است  وبه راحتی در دسترس  در اتاق های اورژانس، ادارات پزشکی،مراکز سیار،خانه پرستار و مناطق دیگر برای راحتی وآسایش بیمار وپزشک می باشد.

 به دلیل آسان و سریع بودن روش، مفید ترین راه تشخیص و درمان موارد اورژانسی می باشد.

مضرات:

همیشه یک احتمال اندکی ار ایجاد سرطان ناشی از تابش زیاد اشعه وجود داردمعهذا فایده تشخیص  صحیح به خطر آن می چربد

 رادیوگرافی سینه یکی از روش هایی است که باعث کمترین تابش اشعه به بدن می شود. دز تابش موثرناشی ینروش درحدود 1/0 میلی سیورت است که معادل تابش زمینه ای است که فرد به طور متوسط در مدت 10روز آنرا دریافت می کند.

زنان باید همیشه هرگونه احتمال حاملگی خود را به تکنولوژیست ویا پزشک خود اطلاع دهند.

نکته ای چند دررابطه با کاهش تابش اشعه:

باید مواظب بود درطول آزمون اشعه X کمترین میزان تابش به بیمار برسد ضمن اینکه تصویر به دست آمده باید کیفیت مناسب جهت ارزیابی رادارا باشد.

کمیته حفاظت ملی وبین المللی دربرابر اشعه به طور مستمر مطالعات تکنیکی را توسط متخصصین این حرفه مورد ارزیابی قرار می دهد.

میزان تابش اشعه های پراکنده باید با فیلتراسیون مناسب کنترل شده وبه حداقل برسد.

درکار با اشعه این اطمینان باید داده شود که قسمت هایی از بدن که از آن تصویر تهیه نمی شود کمترین میزان اشعه را دریافت کند.

محدودیت های رادیوگرافی سینه چیست؟

رادیوگرافی سینه آزمون خیلی مفیدی است اما برای انجام آن محدودیت وجود دارد.برخی از شرایط بیماری را نمی توان با رادیوگرافی سینه معمولی مشخص کرد،این آزمون لزوماً نمی تواند تمام مشکلات سینه را به نمایش بگذارد؛برای مثال:سرطان های کوچک ممکن است در این رادیوگرافی نشان داده نشوند.لخته خونی در ریه ها که آمبولیسم ریوی نامیده می شوند در رادیوگرافی سینه دیده نمی شوند.

مطالعات تصویر برداری بیشتری ممکن است برای تشخیص وآشکار کردن نتایج به دست آمده از عکس سینه و یا برای جستجو موارد غیر طبیعی دیده نشده در رادیوگرافی سینه لازم باشد.

ترجمه علی طریقت نیا کارشناس رادیولوژی بیمارستان عالی نسب تبریز